Literair café | Gé Vaartjes

Neerlandicus Gé Vaartjes vertelt in het Literair Café over zijn biografie van Godfried Bomans: ‘Vleugelman’. Hij wordt begeleid door grafisch vormgever Pim Oxener die een mooie beeldpresentatie geeft van zijn werk.

In een weekend waarin boeken de onbetwiste hoofdrol krijgen in Bredevoort – denk maar aan de Augustus Boekenmarkt – duikt de Koppelkerk samen met Gé Vaartjes in zijn biografie van een literaire grootheid. De biografie ‘Vleugelman’ tekent Bomans als een man die doorlopend twijfelde aan zichzelf, maar de problemen van zijn tijd scherp wist te duiden.

Scherts en jokkernij

Godfried Jan Arnold Bomans (Den Haag, 2 maart 1913 – Bloemendaal, 22 december 1971) was een Nederlands schrijver en columnist. Bomans groeide op in een gezin, “doordrenkt van het katholicisme”, uit de bovenklasse in Haarlem. In materieel opzicht was alles in overvloed; met liefde was men wat minder scheutig. Als ‘mediapersoonlijkheid’ stond Bomans zowel bekend om zijn lichte humor, waarvoor hij zelf graag de term "scherts en jokkernij" bezigde, als om zijn ernst en bedachtzaamheid, dat laatste vooral in zijn columns. Hij kon charmant, ad rem en zeer geestig zijn, en beschikte onbetwist over de gave van het woord. Legendarisch werd zijn moeizame verblijf op het onbewoonde eiland Rottumerplaat. Bovenal was hij een gecompliceerd, moeilijk te doorgronden en in wezen eenzaam persoon.

Vleugelman

Gé Vaartjes (Heerlen 1954) is neerlandicus, leraar en biograaf. Zoals Peter Lensen het verwoordt in De Limburger: ‘Geprezen vanwege het grondige onderzoek, de rijke documentatie, de veelzijdigheid en de prachtige stijl [...]. Groot inzicht in wat een biograaf wel en niet behoort te doen. Streven naar objectiviteit, daarbij voldoende bewust van het feit dat subjectiviteit onvermijdelijk is.’ Die grondigheid valt op te maken uit het feit dat Vaartjes al jarenlang materiaal verzamelt voor het enerverende levensverhaal van Godfried Bomans, die levenslang vocht tegen zijn angsten en demonen. De biografie Vleugelman verscheen begin dit jaar en werd lovend ontvangen.

De biograaf

Vaartjes houdt van foto’s van de werkkamer van de gebiografeerde: ‘Ik ben gecharmeerd van voorwerpen waar bijzondere verhalen aan vast zitten. […] Dankzij voorwerpen blijven verhalen over de mensen die ermee verbonden zijn ook in leven.’ Over een foto van een tabaksdoos zegt hij: ‘Deze tabaksdoos was van Lodewijk van Deijssel, die hem later cadeau gaf aan Bomans, die er zijn pijp in bewaarde. Bomans hield van het goede leven: hij rookte veel pijp en at graag. In zijn boeken komen veel rokende en etende mensen voor. Tante Pollewop heeft bijvoorbeeld altijd sandwiches bij zich. Roken en eten associeerde Bomans met gezelligheid.’

Pers

Tzum:

‘Maarten ’t Hart is vol lof over Vleugelman, de biografie van Gé Vaartjes over Godfried Bomans. Het boek moet je wel met twee handen vasthouden, zo dik is het.’

NRC:

‘Over zo’n getroebleerde man – die zich niet wilde laten kennen en zich een leven lang in het openbaar groot hield – een biografie schrijven is een opgave en een waagstuk, want hoe en waar valt zo’n bestaan samen? Schrijver Gé Vaartjes, die eerder de levens beschreef van min of meer vergeten schrijvers als Herman de Man en Top Naeff, heeft het volbracht. Hij heeft er jaren over gedaan en alles opgespoord en bedacht over Bomans. En het moet maar meteen gezegd. Hij is er overtuigend in geslaagd de gespleten figuur van de schrijver te verklaren. De oplossing zoekt hij in het drama van zijn even beangstigende als paradijselijk ervaren jeugd.’